Konspekt zajęć terenowych Rezerwat Jata

Konspekt

Imię i nazwisko nauczyciela: XXX
Przedmiot: Biologia
Klasa: I gimnazjum
Dział: Systematyka- zasady klasyfikacji, sposoby identyfikacji, przegląd i znaczenie różnorodności organizmów.
Temat lekcji: Różnorodność gatunkowa w ekosystemie lasu i przyczyny jej zanikania.
Czas trwania zajęć: 3 godziny
Miejsce realizacji zajęć: Rezerwat Jata

Cele ogólne:
- rozwijanie zainteresowań biologicznych i skłanianie do samodzielnego poznawania świata żywego,
- poznawanie różnorodności świata żywego i środowisk życia organizmów,
- kształtowanie zachowań ukierunkowanych na ochronę środowiska przyrodniczego.

Cele szczegółowe:

Wiadomości. Uczeń:
- wymienia podstawowe gatunki roślin i zwierząt Rezerwatu Jata
- wymienia zależności między środowiskiem a organizmami
- uzasadnia znaczenie różnorodności dla środowiska przyrodniczego
- zna działania człowieka wpływające niekorzystnie na stan środowiska
- zna czynniki wpływające na zanikanie różnorodności
- analizuje skutki i podaje sposoby przeciwdziałania zanikania różnorodności świata żywego

Umiejętności. Uczeń:
- rozpoznaje niektóre gatunki roślin i zwierząt w ekosystemie lasu
- potrafi korzystać z atlasów i prostych kluczy do oznaczania roślin i zwierząt
- posługuje się uproszczoną skalą porostową w celu określania stopnia zanieczyszczenia powietrza
- potrafi wskazać ślady wpływu zanieczyszczeń na stan drzew
- prowadzi obserwacje w terenie, na ich podstawie wyciąga wnioski związane z ochroną środowiska przyrodniczego

Postawy:
- wyrabianie postawy badawczej uczniów oraz umiejętności notowania i analizowania wyników
- kształtowanie umiejętności poprawnego zachowania się w lesie
- kształtowanie emocjonalnego stosunku do przyrody
- kształtowanie umiejętności współpracy z rówieśnikami

Metody:
- obserwacje
- doświadczenia
- metoda praktyczna

Formy: praca w grupach

Środki dydaktyczne:
- karty pracy
- atlasy i klucze do oznaczania roślin i zwierząt
- przyrządy do obserwacji (lupy, lornetki)
- taśma samoprzylepna
- skala porostowa
- aparat fotograficzny

Przebieg zajęć:
I faza wprowadzająca:
-Na lekcji poprzedzającej zajęcia terenowe: podanie tematu, terminu i przewidywanego czasu trwania zajęć, przedstawienie planu wycieczki
- wyjście do Rezerwatu Jata
- czynności organizacyjne:
           - wybranie miejsca na bazę
           - podział uczniów na 6 grup, wybór lidera w każdej grupie
           - zapoznanie uczniów z celami zadań terenowych
           - losowanie zadań, rozdanie grupom kart pracy i objaśnienie zaplanowanych     
              czynności
           - omówienie sposobu oceny pracy w grupach
           - przypomnienie zasad bezpieczeństwa na wycieczce i zachowania się na terenie
             Rezerwatu

II faza realizacyjna:
- wspólne przejście z uczniami przez część lasu - poznawanie lasu wszystkimi zmysłami
- praca uczniów w grupach wg instrukcji; konsultacje z nauczycielem
- powrót do bazy

III faza podsumowująca:
- prezentacja zadań przez liderów grup, omówienie wyników obserwacji i wrażeń
- podsumowanie wyników prac w grupach, ocena aktywności i zachowania uczniów
- formułowanie wniosków dotyczących stanu powietrza w środowisku i jego wpływu na organizmy.

Karta pracy Rezerwat Jata

Data ................................................................................

Imię i nazwisko...............................................................

Klasa...............................................................................

 

Karta pracy

Grupa 1
Zadanie - rozpoznajemy rośliny zielne.

W lesie wyznacz kwadrat o boku 5 m. Przyjrzyj się roślinom występującym na Twoim stanowisku. Zrób zdjęcia wybranym 10 różnym roślinom, które Ciebie najbardziej zainteresowały. Zwróć uwagę na kształt liści, kolor kwiatów, zaobserwuj które rośliny mają kwiaty pojedyncze, a które kwiatostany, liczbę ich występowania czy rozmieszczenie. Na podstawie atlasów i kluczy oznacz wybrane przez Ciebie rośliny, w nawiasie podaj liczę osobników, jaką zaobserwowano.

Uwaga! Proszę nie zrywać roślin!

Nazwa rośliny	Cechy charakterystyczne

Data ................................................................................

Imię i nazwisko...............................................................

Klasa...............................................................................

Karta Pracy

Grupa 2
Zadanie - poznajemy niektóre gatunki drzew.

Na podstawie atlasów, kluczy, rozpoznaj 5 gatunków drzew występujących w pobliżu szosy i 5 gatunków drzew w lesie. Wypisz nazwy gatunkowe drzew występujących:

w pobliżu szosy                                                           w lesie
1....................................................                            1.....................................................
2.....................................................                           2.....................................................
3.....................................................                           3.....................................................
4.....................................................                           4.....................................................
5.....................................................                           5......................................................


Data ................................................................................

Imię i nazwisko...............................................................

Klasa...............................................................................

Karta pracy

Grupa 3
Zadanie - rozpoznajemy niektóre gatunki zwierząt.

Zaobserwuj jakie organizmy zwierzęce (bezkręgowce i kręgowce) zamieszkują środowisko, w którym się znajdujesz. W tym celu, usiądź chwilę w ciszy i posłuchaj ile różnych ptaków słyszysz lub widzisz; znajdź ślady bytowania zwierząt (ślady żerowania, obgryzania, pozostałości po zwierzętach, ślady odnóży, zrzucone poroża); napełnij litrowy karton po soku próchnicą zebraną z powierzchni gleby i wysyp jego zawartość na jasny papier, rozpoznaj zwierzęta. Wykorzystaj przyrządy służące do obserwacji (lornetki, lupy) oraz atlasy i klucze do oznaczania gatunków. Zwróć uwagę na liczę osobników poszczególnych gatunków, zaobserwowanych przez Ciebie.
Wyniki obserwacji:
zwierzęta bezkręgowe:





zwierzęta kręgowe:

Data ................................................................................

Imię i nazwisko...............................................................

Klasa...............................................................................

Karta pracy

Grupa 4
Zadanie - badanie obecności pyłów w liściach.

Kawałki przeźroczystej taśmy samoprzylepnej przyklej na górną zapyloną powierzchnię liścia, a następnie odklej ją z przyklejonymi do niej pyłami i przenieś na białą kartkę. Na takim arkuszu obok siebie naklej kawałki taśmy z liści drzew rosnących w pobliżu szosy i w lesie. Zanotuj swoje spostrzeżenia i wyciągnij wnioski.

Obserwacje:
…...................................................................................................................................
…......................................................................................................................................
…......................................................................................................................................
…....................................................................................................................................

Wnioski:
…...................................................................................................................................
…....................................................................................................................................
….....................................................................................................................................
…......................................................................................................................................

Data ................................................................................

Imię i nazwisko...............................................................

Klasa...............................................................................

Karta pracy

Grupa 5
Zadanie - określenie stanu powietrza na podstawie skali porostowej.

Wykorzystując skalę porostową określ stopień skażenia powietrza w pobliżu szosy i w lesie. W tym celu na wybranych drzewach przyłóż pokratkowaną folię do pnia na wysokości wzroku. Ile kwadratów jest zajętych przez porosty oraz określ rodzaj ich plechy. Badania przeprowadź na południowej stronie pnia. Zapisz przybliżone wartości i wyciągnij wnioski.

- w pobliżu szosy:
….....................................................................................................................................
….......................................................................................................................................
…....................................................................................................................................

w lesie:
….....................................................................................................................................
….....................................................................................................................................
….......................................................................................................................................

wnioski:
…........................................................................................................................................
….......................................................................................................................................
…........................................................................................................................................

Data ................................................................................

Imię i nazwisko...............................................................

Klasa...............................................................................

Karta pracy

Grupa 6
Zadanie - wpływ zanieczyszczeń komunikacyjnych na rozwój roślin.

Ślady szkodliwego wpływu komunikacji to m.in. plamy na liściach, przyżółknięte końcówki, białe plamy między nerwami. Przeprowadź obserwację liści drzew rosnących w pobliżu szosy i w lesie. Zanotuj spostrzeżenia i wnioski.

Wynik obserwacji liści drzew:

w pobliżu szosy:
….................................................................................................................................
…................................................................................................................................
….................................................................................................................................

w lesie:
…..................................................................................................................................
…..................................................................................................................................
….....................................................................................................................................

wnioski:
….....................................................................................................................................
…......................................................................................................................................
….......................................................................................................................................